Գործնական Քերականություն

1.Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Մարդուն իր ամբողջ կյանքում ուղեկցում է ձայնը: Մարդը բացարցակ լռության պայմաններում վատ է զգում. նրան պատում է  երկյուղի ու անհարմարության զգացում: Բացարձակ լռությունը խանգարում է մարդու նյարդային համակարգն այնպես, ինչպես և անվերջ աղմուկը: վրոտը, հրաբուխների ձայնը, ծովային մկնիկները և այլ աղմուկներ անհանգստացնում են մարդուն: Կան բնական աղմուկներ էլ, ինչպես թռչունների դայլայլը, աղբյուրների կարկաչանը, ծովի ալիքների համընթաց ճողփինը, հաճելի են մարդկանց համար, բարերար են ներգործում նրանց նյարդային համակարգի վրա: Տհաճ աղմուկը քայքայում է մարդու առողջությունը: Աղմուկի հետ են կապվում լսողության կորուստը, նյարդահոգեկան հիվանդությունների աճը, ֆիզիկական և մտավոր ընտունակությունների նվազումը:

2․ Երկու տեքստ ստացի՛ր` կետերի փոխարեն գրելով տրված հոմանիշներից նախ առաջինը, ապա` երկրորդը: Ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Ամպրոպի ժամանակ եղե՞լ է այնպիսի … (առիթ, դեպք), որ կայծակի … (կարճատև, վայրկենական) … (բռնկման, բոցի) լույսով… (դիտելու, տեսնելու) աշխույժ փողոցի … (տեսարանը, տեսքը): Այդ ժամանակ … (անշուշտ, անպայման)… (նկատած, տեսած) կլինեք կայծակի մի … (տարօրինակ, անսովոր) … (առանձնահատկությունը, կողմը), փողոցը … (անշարժացած, քարացած) է թվում, ձիերը կանգ են առել …(պրկված, լարված) դիրքերով` ոտքերը օդում պահած, կառքերը կանգնել են, պարզ երևում է անիվի … (յուրաքանչյուր, ամեն մի) ճաղը…։ Այդ… (թվացյալ, թվացող) անշարժության պատճառը կայծակի … (աննշան, փոքր) տևողությունն է: Կայծակը, ինչպես ամեն մի էլեկտրական կայծ, … (չափազանց, շատ) կարճ է տևում, նրա տևողությունը նույնիսկ չի կարելի չափել սովորական … (եղանակներով, ձևերով):

Ամպրոպի ժամանակ եղե՞լ է այնպիսի … (առիթ, դեպք), որ կայծակի … (կարճատև, վայրկենական) … (բռնկման, բոցի) լույսով… (դիտելու, տեսնելու) աշխույժ փողոցի … (տեսարանը, տեսքը): Այդ ժամանակ … (անշուշտ, անպայման)… (նկատած, տեսած) կլինեք կայծակի մի … (տարօրինակ, անսովոր) … (առանձնահատկությունը, կողմը), փողոցը … (անշարժացած, քարացած) է թվում, ձիերը կանգ են առել …(պրկված, լարված) դիրքերով` ոտքերը օդում պահած, կառքերը կանգնել են, պարզ երևում է անիվի … (յուրաքանչյուր, ամեն մի) ճաղը…։ Այդ… (թվացյալ, թվացող) անշարժության պատճառը կայծակի … (աննշան, փոքր) տևողությունն է: Կայծակը, ինչպես ամեն մի էլեկտրական կայծ, … (չափազանց, շատ) կարճ է տևում, նրա տևողությունը նույնիսկ չի կարելի չափել սովորական … (եղանակներով, ձևերով):

Առաջին տեքստում գրված է ավելի գրական քան եկրորդը

3.Տրված արտահայտություններից  յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով․

ա) ուղիղ իմաստով, նա իմ մետրով չափեց, մազից կաղված կեղտը պետք է թափեմ, այն հանդից այծերը եկան, ենքան սոված եմ երևվի ցամաք հաց ուտեմ:
 բ) որպես դարձվածք: մադուն դու միք քո մետորվ չափի, մազից է կախված քո գործերով, իմ եղբայրը այնքան է ջղայնացրել որ նրա այծերը դուրս եին եկել, վաղը չէ մյուս օրը դու ահցը ցամաք ես ուտելու:

Իր մետրով չափել, մազից կախված, այծերը գալ, հացը ցամաք ուտել:

4. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա. Հակ, անդր, արտ, համ, նախ, վեր, գեր, տար:

Բ. Կարծիք, դարձնել, գրել, գտնել, հարված, զգեստ, օրոք, դասել:
Հակահարված, անդրադաձնել, արտագրել, համազգեստ, նախադասել, վերադաձնել, գերադասել տարակարծիք, հակադասել, համագրել, վերադարձնել:

5.Ընդգծված մասերը նախադասություններից հանի՛ր: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու: Ստացված և տրված նախադասությունների արտահայտած մտքերը համեմատի՛ր:

Արտակը, հարգալից բարևեց բոլորին ու մոտեցավ հորը:
Հասմիկը, ճի՞շտ եմ հիշում դստերդ անունը, հիմա հավանաբար հասուն օրիորդ է:
Զարմացած երեխան, ինչպե՛ս էին փայլում նրա մեծ-մեծ աչուկները, մոտեցավ արջուկին:
Մագաղաթյա մատյանը (նա բոլորովին չէր սպասում այդպիսի վախճանի) դրված էր սեղանին:

նա արդեն մի շնորհալի երիտասարդ էր դարձել
ճի՞շտ եմ հիշում դստերդ անունը
ինչպե՛ս էին փայլում նրա մեծ-մեծ աչուկները
նա բոլորովին չէր սպասում այդպիսի վախճանի

Տեսողություն

Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին
1. Ո՞րն է տեսողության նշանակությունը:
Տեսողության շնորհիվ մարդը կարող է խուսափել վտանգից, կարող է կողմնորոշվել թե ինչ առարկաներ են իրեն շրջապատում նաև մարդու շրջապատից տված տեղեկությունը մեծ մասով մարդը ստանում է տեսողության միջոցով։
2.Որո՞նք են աչքի օժանդակ հարմարանքները:
Օժանդակ հարմարանքներն են՝ հոնքերը, կոպերը, թարթիչները, շաղկապենին, արցունքագեղձերը, ակնագունդը։
3.Ինչպե՞ս է փոխվում բբի ﬔծությունը` կախված լուսավորությունից:

Ծիածանաթաղանթի կենտրոնում մենք ունենք ոչ շատ մեծ մի գունդ։ Դա բիբն, որը կարող է ռեֆլեքսորեն լայնանալ կամ նեղանալ թափանցող լույսի ճառագայթների թաղանթը։ Երբ աչքին լույս է ընկնում բիբը նեղանում է, իսկ երբ լույսը ոչ այդքան շատ է բիբը լայնանում է։
4.Որ տե՞ղ են տեղավորված տեսողական ընկալիչները:

Ակնագնդի ներքին թաղանթը ունի երկու լուսացուցիչներ։ Դրանք են ցուպիկները և սրվակներ։ Դրանք տեղադրված են ցանցաթաղանթի վրա։
5. Ո՞րն է սրվակիկների և ցուպիկների դերը:

Ցուպիկներն ավելի շատ են։ Նրանք օժտված են բարձր լուսազգայությամբ։ Նրանք գրգռվում են նույնիսկ թույլ մթնաշաղային լույիս, բայց գույները չեն տարբերում։ Սրվակները քիչ են։ Նրանք հակառակը, ընկալում և տարբերում են գույները։
6. Ի՞նչ է կարճատեսությունը, և ինչպե՞ս կարելի է կանխելայն:

Կարճատեսությունը դա, երբ մարդը տեսնում է միայն իրեն մոտիկ գտնվող առարկաները։ Երբ մարդու մոտ կարճատեսություն է նրա համար ընտրվում է հատուկ երկգոգավոր ապակիներով ակնոց, որը լույսի ճառագայթները բեկում է այնպես, որ պատկերը ձևավորվում է ցանցաթաղանթի դեղին բծի վրա։